✒ Firmy kierują się oczekiwaniami inflacyjnymi.
W modelach teoretycznych oraz strukturalnych, które stosuje się w polityce pieniężnej, ludzie i firmy kierują się oczekiwaniami inflacyjnymi. Warto byłoby sprawdzić, czy w prawdziwym świecie też tak jest.
Tyle nie ma lekko. Ludzie mogą nam „deklarować” jako swoje oczekiwania to, co pasuje do ich wyborów, czyli dopasowywać to, w co wolą wierzyć do tego, jak chcą żyć. A nie odwrotnie.
Nie możemy nikomu nakazać wierzyć w konkretne poziomy inflacji, ale możemy im dostarczyć pewnej informacji na ten temat i sprawdzić, co dalej. To właśnie zrobił zespół Yuriy Gorodnichenko wspólnie z Timo Reinelt, Ursel Baumann, Annalisa Ferrando i Dimitris Georgarakos.
1. W grupie krajów strefy euro badania oczekiwań inflacyjnych firm się różniły tak pytaniem o oczekiwania można pytać na wiele sposobów), jak i horyzontem i częstotliwością badania.
2. Jako, że inflacja przekraczająca cel wiele zmienia, ECB stworzył wspólne badanie z prawdziwego zdarzenia, spójne i porównywalne między krajami.
3. Nowe badanie pozwoliło także na pewien eksperyment.
🔴 Części firm powiedziano, ile wynosi „obecnie” inflacja w strefie euro. Nic nowego im w związku z tym nie przekazano.
🔵 Części firm powiedziano, jakiej inflacji na następne 12 miesięcy oczekują analitycy rynkowi. Wykorzystano do tego Survey of Professional Forecasters ECB, która też jest powszechnie dostępna dla każdego online.
⚪ Części firm nie powiedziano niczego starego.
4. Badanie przeprowadzono w czerwcu 2023, kiedy inflacja w strefie euro pozostawała na poziomie ok. 7%. Poza pytaniami o oczekiwania inflacyjne, firmom zadano też pytania o ich własne plany dotyczące zmian ich cen własnych, cen półproduktów, które kupują (bez cen energii i płac), płace oraz zatrudnienie.
5. Do tych samych firm powrócono we wrześniu i grudniu 2023 z takim samym zestawem pytań. W grudniu zapytano dodatkowo o te same cztery sprawy tyle, że retrospektywnie, czyli co się zmieniło w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
Wyniki?
✳ Na oczekiwania można wpływać podawaną informacją nawet na wiele miesięcy do przody.
✳ Informacja o przyszłej inflacji ma większy wpływ na oczekiwania, niż ta o przeszłej.
✳ Firmy oczekujące niższej inflacji (na skutek eksperymentu, nie same z siebie!) mniej podnoszą ceny własne oraz płace. Dla przykładu, oczekiwania niże o 1 pkt procentowy, to wzrost cen własnych (bez żadnych innych powodów!) niższy o 0.3 pkt procentowego. Płac podobnie.
Część z Państwa może myśleć, że to trochę jak w słynnym eksperymencie Kahnemanna i Tverskiego: zapytajmy ludzi ile waży Mahatma Ghandi, wcześniej pokazując im jakąś czysto losową liczbę bez żadnego związku z pytaniem. Odpowiedzi na pytanie o wagę Ghandiego były zaskakująco silnie skorelowane z tą kompletnie przypadkową liczbą. Kahnemann i Tverski nazwali to anchoring bias.
I może nawet to jest anchoring bias. Tylko co z tego. Jak działa, to działa!